ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន១៤ស្ថាប័ន អំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរកម្ពុជា ដោះលែងអ្នកសារព័ត៌មានផ្នែកបរិស្ថាន លោក អ៊ុក ម៉ៅ ជាបន្ទាន់ និងគ្មានលក្ខខណ្ឌ ដោយពួកគេយល់ថាការចាប់ខ្លួន លោក អ៊ុក ម៉ៅ ជាការបំភិតបំភ័យអ្នកសារព័ត៌មាន ប៉ុន្តែក្រសួងព័ត៌មានបានច្រាលចោលការលើកឡើងបែបនេះ។
លោក អ៊ុក ម៉ៅ ជាជនជាតិដើមភាគតិចកួយ និងជាអ្នកសារព័ត៌មានផ្នែកបរិស្ថាននៅអង្គភាព សារព័ត៌មានឥន្ទ្រីផ្លើសញូស៍ ព្រមទាំងជាសមាជិកគណបក្សដើម្បីកម្ពុជាផងនោះ ត្រូវបានអាជ្ញាធរស្លៀកពាក់ស៊ីវិល ចាប់ខ្លួននៅផ្ទះរបស់លោក កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥។ ក្រោយការចាប់ខ្លួន រូបលោក ត្រូវបានបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារខេត្តស្ទឹងត្រែង ក្រោមការចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ និងបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ។
យោងតាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួម ចុះថ្ងៃទី២១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន១៤ស្ថាប័ន ដែលរួមសមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មាន(CamboJa) មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា(CCHR) និងអង្គការលីកាដូជាដើម បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភចំពោះការចាប់ខ្លួនអ្នកសារព័ត៌មានផ្នែកបរិស្ថាន លោក អ៊ុក ម៉ៅ ក្រោយពីលោករាយការណ៍អំពីការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែល បានចាត់ទុកការចាប់ខ្លួន និងចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់ទៅ លោក អ៊ុក ម៉ៅ ថាជាផ្នែកមួយនៃការព្យាយាមបំភិតបំភ័យ និងបំបិទសំឡេងអ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកការពារបរិស្ថាននៅកម្ពុជា ដែលអ្នកទាំងនោះ តែងតែលាតត្រដាងនូវការកេងប្រវ័ញ្ចធនធានធម្មជាតិ និងបុគ្គលដែលប្រព្រឹត្តអំពើកេងប្រវ័ញ្ចទាំងនេះ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមបន្តថា៖ «យើងខ្ញុំអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរកម្ពុជា ឱ្យដោះលែងលោក អ៊ុក ម៉ៅ ជាបន្ទាន់ និងគ្មានលក្ខខណ្ឌ និងធានាឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យមិនលម្អៀង ទៅលើហិង្សាដែលកើតឡើងមករូបលោក កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមីនា»។
តាមរយៈសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមដដែល អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះ ក៏បានស្នើឱ្យបញ្ឈប់រាល់ទម្រង់នៃការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញតាមផ្លូវតុលាការ និងការគំរាមកំហែងប្រឆាំងនឹងលោក អ៊ុក ម៉ៅ និង អ្នកសារព័ត៌មានដទៃទៀត ជាពិសេសអ្នករាយការណ៍ពីបញ្ហាបរិស្ថាន និងជម្លោះដីធ្លី ព្រមទាំងធានាសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងការការពារអ្នកសារព័ត៌មាន។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បានគូសបញ្ជាក់ទៀតថា៖ «ការកំណត់មុខសញ្ញាមកលើអ្នកសារព័ត៌មាន តាមរយៈការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សា គំរាមកំហែង និងរំលោភបំពានតាមផ្លូវតុលាការ មិនត្រឹមតែជាការរំលោភបំពានលើសិទ្ធិសេរីភាពបុគ្គលប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងរំលោភបំពានលើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការយកចិត្តទុកដាក់ពីសាធារណជន និងអភិបាលកិច្ចបរិស្ថានផងដែរ។ ករណីរបស់លោក អ៊ុក ម៉ៅ មិនត្រូវក្លាយជាឧទាហរណ៍មួយទៀតនៃនិទណ្ឌភាព និងការគាបសង្កត់នោះទេ»។
ភរិយារបស់លោក អ៊ុក ម៉ៅ គឺអ្នកស្រី ឯក សុជាតិ យល់ថា ការចាប់ខ្លួនស្វាមីរបស់អ្នកស្រីជារឿងអយុត្តិធម៌ ព្រោះអ្វីដែលប្តីរបស់អ្នកស្រីធ្វើ គឺគ្រាន់តែដើម្បីការពារធនធានធម្មជាតិតែប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រីថា៖ «វាមិនត្រឹមត្រូវទេ វាអយុត្តិធម៌ណាស់ ចាប់មកវៃខ្នោះពេលហ្នឹងទាំងអត់មានដីការ[…]ព្រោះគាត់ការពារព្រៃឈើ គាត់ការពាររ៉ែ ការពារធនធានធម្មជាតិ គាត់ស្រឡាញ់ តែបែរជាមកចាប់វៃខ្នោះគាត់ ទាំងអត់មានដីកា ទាំងកម្រោលអ៊ីចឹងមិនអាចទទួលយកបានទេ»។
ស្ដ្រីដែលមានកូន ៧នាក់ក្នុងបន្ទុករូបនេះ បានបន្ថែមថា ក្រោយពីស្វាមីរបស់អ្នកស្រី ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ធ្វើឱ្យគ្រួសាររបស់គាត់មានស្ថានភាពលំបាក ព្រោះបន្ទុកគ្រួសារត្រូវធ្លាក់ទៅលើរូបគាត់តែម្នាក់ឯង។ អ្នកស្រី សុជាតិ រំពឹងថា ច្បាប់នឹងជួយឱ្យប្តីអ្នកស្រីទទួលបាននូវយុត្តិធម៌វិញ។
ចំណែក លោក ហ៊ា ហាក់ស៊ីង ជាអ្នកសារព័ត៌មានផ្នែកបរិស្ថាន នៅសារព័ត៌មានឥន្ទ្រីផ្លើសញូស៍ ដែលតែងតែចុះយកព័ត៌មានជាមួយ លោក អ៊ុក ម៉ៅ បង្ហាញការសោកស្ដាយដែលសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនមិត្តរួមការងាររបស់លោក។ យ៉ាងណាមិញ លោកអំពាវនាវដល់តុលាការទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ទៅលើ លោក អ៊ុក ម៉ៅ ព្រោះលោកក៏ជាពលរដ្ឋដែលស្រឡាញ់បរិស្ថានមួយរូបដែរ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាសោកស្ដាយខ្លាំងមែនទែន នេះជាការគំរាមកំហែងដល់សារព័ត៌មានឯទៀត ពេលដែលគាត់ឃើញសកម្មភាព ទង្វើបែបនេះ ធ្វើឱ្យគាត់ភ័យខ្លាចមិនហ៊ានបញ្ចេញព័ត៌មានពិតៗ។ ខ្ញុំស្នើសុំឱ្យគាត់[អាជ្ញាធរ]ហ្នឹងដោះលែង ព្រោះគាត់[អ៊ុក ម៉ៅ]អត់មានអីខុសទេ គាត់ជាពលរដ្ឋមួយរូបដែលស្រឡាញ់ព្រៃឈើធនធានធម្មជាតិ»។
អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ឈុំ ស៊ាងហាក់ មានប្រសាសន៍យ៉ាងខ្លីថា សំណុំរឿង លោក អ៊ុក ម៉ៅ កំពុងស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់ការសាកសួរនៅឡើយ។
លោកថា៖ «វាស្ថិតនៅដំណាក់កាលសាកសួរ មិនទាន់បានសម្រេចថាគាត់ត្រូវជាប់ទោសប៉ុន្មានឆ្នាំឬយ៉ាងណាទេ»។
ជុំវិញករណីនេះ លោក ណុប វី នាយកប្រតិបត្តិនៃសមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មាន(CamboJa) យល់ឃើញថា ការប្ដឹងផ្ដល់ ការបន្តចាប់ខ្លួនអ្នកសារព័ត៌មាន ដូចករណី លោក អ៊ុក ម៉ៅ នេះមិនមែនជារឿងល្អទេ ព្រោះប៉ះពាល់ដល់ការរាយការណ៍ព័ត៌មានពិត ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ។
លោកថា៖ «ជារួមការបន្តចាប់ខ្លួន ការបន្តប្ដឹងផ្ដល់ចោទប្រកាន់ វាគំរាមកំហែងដល់អ្នកសារព័ត៌មានផ្សេងៗទៀត ក៏ដូចជាសកម្មជនធ្វើការងារការពារធនធានធម្មជាតិ ហើយជាពិសេសអ្នកសារព័ត៌មានដែលគាត់ហ៊ានធ្វើសេចក្ដីរាយការណ៍ព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងរឿងបរិស្ថាន រឿងធនធានធម្មជាតិ[…] ខ្ញុំជំរុញដល់អាជ្ញាធរគ្រប់ជាន់ថ្នាក់សុំឱ្យបិទបញ្ចប់នូវការប្ដឹងផ្ដល់ ឬមួយក៏ការចាប់យកអ្នកសារព័ត៌មានជាសត្រូវ»។
យ៉ាងណា នៅថ្ងៃទី២២ ខែឧសភានេះដែរ ក្រសួងព័ត៌មាន បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដោយគូសបញ្ជាក់ថា បុគ្គលឈ្មោះ អ៊ុក ម៉ៅ ជាអ្នកបម្រើការនៅអង្គភាព ឥន្ទ្រីផ្លើស ញូស៍ ប៉ុន្តែលោកមិនមានបណ្ណសារព័ត៌មានដែលចេញដោយក្រសួងព័ត៌មានឡើយ ដោយសារលោកមិនអាចបំពេញលក្ខខណ្ឌក្នុងការស្នើសុំបណ្ណ។
ក្រសួងបន្តថា រាល់ការស្នើសុំបណ្ណពីសំណាក់អ្នកសារព័ត៌មាន ត្រូវតែមិនមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបណ្តឹងតវ៉ា ឬស្ថិតក្នុងនីតិវិធីរបស់តុលាការឡើយ។
ក្រសួងបញ្ជាក់ទៀតថា៖ «សកម្មភាពរបស់លោកនាពេលកន្លងទៅ គឺប្រាក់ចាកនឹងក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មាន និងរំលោភលើច្បាប់ ខណៈលោក អ៊ុក ម៉ៅ បានជ្រកក្រោមស្លាកសារព័ត៌មាន ដើម្បីធ្វើសកម្មភាពដែលបម្រើឱ្យគោលបំណងផ្សេង ដែលមិនមែនជាការអនុវត្តផ្នែកសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងបោះពុម្ភផ្សាយស្របតាមច្បាប់ស្តីពីរបបសារព័ត៌មាន។ រាល់បទល្មើសដែលបុគ្គល អ៊ុក ម៉ៅ រងការចោទប្រកាន់ គឺជារឿងរបស់បុគ្គលលោកផ្ទាល់ មិនទាក់ទងនឹងការងារក្នុងក្របខណ្ឌវិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មានឡើយ»។
ក្រសួងព័ត៌មាន ក៏បានប្រាប់ទៅសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងអ្នកសារព័ត៌មានបរទេសមួយចំនួន កុំព្យាយាមធ្វើអាជីវកម្មនយោបាយជ្រុលហួសហេតុ ដោយបង្កើត បំភ្លៃព័ត៌មានខុសពីការពិតពីបុគ្គល អ៊ុក ម៉ៅ និងព្យាយាមបំភ្លៃការពិតពីសេរីភាពខាងសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា។
ក្រៅពីរងការបទចោទ ពីបទ ញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ និងបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ តុលាការ ក៏បើកសវនាការលើសំណុំរឿងមួយទៀត គឺបទកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ខាងមុខនេះ។ លោក អ៊ុក ម៉ៅ ក៏កំពុងជាប់បណ្ដឹងចំនួន ១៥ករណីផ្សេងទៀត នៅតុលាការខេត្តស្ទឹងត្រែង ដោយដើមបណ្ដឹងជាមន្ត្រីបរិស្ថាន នៃមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តស្ទឹងត្រែង និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ៕
អត្ថបទដោយ៖ អ៊ួក ចាន់ធីដា