មកដល់ពេលនេះ បញ្ហាជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ បានរក្សាស្ងប់ស្ងាត់នៅជាយដែន រយៈពេលជាង ២សប្ដាហ៍មកហើយ បន្ទាប់ពីបទឈប់បាញ់ចូលជាធរមាន កាលពីយប់អាធ្រាត្រឈានចូលថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ និងកិច្ចប្រជុំវិសាមញ្ញនៃគណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅកម្ពុជា-ថៃ (GBC) ដែលធ្វើឡើងនៅទីក្រុងកូឡាឡាំពួរ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។
បើទោះជាភាគីទាំងពីរ បាននិងកំពុងអនុវត្តបទឈប់បាញ់ ក្រោមការសម្របសម្រួលរបស់ប្រធានប្តូរវេន និងក្រោមគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ប៉ុន្តែមកទល់ពេលនេះ គេសង្កេតឃើញយោធាថៃ នៅបន្តសកម្មភាពរាយបន្លាលួស ការធ្វើលេណដ្ឋាន រំលោភចូលបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា ព្រមទាំងមានការបាញ់ជំពាមប្រមាណ ១០០គ្រាប់មកក្នុងទឹកដីកម្ពុជាផងដែរ។
ជាងនេះទៅទៀតនោះ កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ មេបញ្ជាការយោធភូមិភាគទី២ថៃ លោក ប៊ុនស៊ីន ផាត់ឃ្លាំង ក៏បានប្រកាសផែនការមុនចូលនិវត្តន៍របស់ខ្លួន ដែលនៅសល់តែ ៥១ថ្ងៃទៀតនោះ ថានឹងដណ្តើមកាន់កាប់ប្រាសាទតាក្របី ពីការគ្រប់គ្រងស្របច្បាប់របស់កម្ពុជា និងប្រកាសបិទប្រាសាទតាមាន់ធំដែលស្ថិតក្នុងដែនអធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា។ នេះបើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា។
ករណីនេះ បានធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅតាមបណ្តាខេត្តជាប់ព្រំដែន ហាក់មានក្តីកង្វល់ជាថ្មី ពីបញ្ហាជម្លោះព្រំដែន ខណៈដែលពួកគាត់ទើបតែត្រឡប់ទៅកាន់លំនៅឋានវិញ បន្ទាប់ពីបានភៀសសឹកទៅកាន់តំបន់សុវត្ថិភាពជាច្រើនថ្ងៃ ដោយសារការវាយប្រហារដោយសព្វាវុធអស់រយៈពេល ៥ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៤ ដល់យប់រំលងអាធ្រាត្រឈានចូលថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។
កំពុងតែអង្គុយយោលជើងលើអង្រឹង ក្រោមតង់កៅស៊ូពណ៌ខៀវដែលប្រក់នៅលើគោយន្ត នៅទីតាំងភៀសសឹកមួយកន្លែង អ្នកស្រី អូត ផារៀប បានឱ្យដឹងថា គ្រួសារអ្នកស្រីដែលមានសមាជិក ៦នាក់ បានភៀសខ្លួនពីផ្ទះនៅភូមិគូ ឃុំគោកមន ស្រុកបន្ទាយអំពិល ខេត្តឧត្តរមានជ័យ ចាប់តាំងពីថ្ងៃផ្ទុះអាវុធដំបូងរវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងថៃ។
អ្នកស្រីបន្តថា នៅពេលដែលប្រទេសជួបសង្គ្រាមបែបនេះ បានធ្វើឱ្យអ្នកស្រី និងអ្នកភូមិត្រូវភៀសខ្លួនឆ្ងាយពីផ្ទះសម្បែង និងមិនបានប្រកបរបរដាំដុះសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិត ហើយត្រូវទុកគោ ក្របី មាន់ទា ចោលនៅផ្ទះថែមទៀត។
បើទោះបីបច្ចុប្បន្ន អ្នកស្រីបានត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ ប៉ុន្តែស្ត្រីវ័យ ៤៥ឆ្នាំរូបនេះ នៅតែមានក្តីបារម្ភពីការផ្ទុះអាវុធជាថ្មី ដោយសារតែខាងយោធាថៃ ពុំបានគោរពនូវកិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានធ្វើឡើងរវាងថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរ ហើយនៅបន្តធ្វើសកម្មភាពរំលោភចូលទឹកដីកម្ពុជា។ អ្នកស្រីថា បញ្ហាជម្លោះព្រំដែននេះ បានធ្វើឱ្យអ្នកស្រីគិតច្រើន បារម្ភច្រើនទាំងសុវត្ថិភាព និងជីវភាព ដែលធ្វើឱ្យគាត់ស្ទើរតែមានបញ្ហាផ្លូវចិត្តទៅហើយ។
អ្នកស្រី អូត ផារៀប បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំដេកមិនសូវលក់ទេ ខ្ញុំដេកគិតច្រើន គិតដល់ផ្ទះសម្បែងផង ព្រោះគ្មានអ្នកមើលថែ[បើមានការផ្ទុះអាវុធទៀត] បារម្ភរឿងកូនមិនបានរៀន ហើយបារម្ភមិនដឹងបានចំណូលឯណាដោះស្រាយបំណុលធនាគារ[…] ប្រសិនបើមានការផ្ទុះសង្រ្គាមឡើងវិញ ផ្ទុះខ្ញុំ និងសម្ភារៈឆេះអស់ ខ្ញុំដឹងតែឆ្កួតហើយ ព្រោះមិនដឹងពឹងអ្វីទៀត»។
បើតាមស្ត្រីរូបនេះ អំឡុងពេលមានការវាយប្រហារដោយអាវុធ នៅព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃនោះ អ្នកភូមិភាគច្រើន រួមទាំងគ្រួសាររបស់គាត់ នៅពុំទាន់បានធ្វើស្រែចម្ការបានរួចរាល់នោះទេ ដូច្នេះប្រសិនបើជម្លោះព្រំដែននៅបន្តអូសបន្លាយយូរ នោះពួកគាត់មិនដឹងបានស្បៀងឯណា សម្រាប់ទុកបរិភោគនៅឆ្នាំនេះ និងនៅឆ្នាំក្រោយនោះទេ ហើយបញ្ហាបំណុលធនាគារក៏មិនរកលុយតាមណាដើម្បីសងគេនោះដែរ។
ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់រស់នៅភូមិសែនមនោរម្យ ឃុំគោកមន ស្រុកបន្ទាយអំពិល ខេត្តឧត្តរមានជ័យ លោក ម៉ៅ ភឿន បានឱ្យដឹងថា គ្រួសាររបស់លោកបានចាកចេញពីផ្ទះសម្បែង កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ចាប់តាំងពីទទួលព័ត៌មានពីភាពតានតឹងនៅចំណុចព្រំដែន ដែលយោធាថៃប្រកាសពីការបិទប្រាសាទតាមាន់ធំ ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះ លោកស្នាក់នៅកន្លែងភៀសសឹក ក្នុងវត្តមួយនៃខេត្តឧត្តរមានជ័យនេះ។
លោកថា បើទោះជាស្ថានការណ៍នៅតំបន់ព្រំដែនមានភាពស្ងប់ស្ងាត់ប្រមាណ ២សប្តាហ៍មកហើយ ហើយទោះបីមានកិច្ចព្រមព្រៀងអនុវត្តបទឈប់បាញ់ក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែលោកនៅមិនទាន់មានទំនុកចិត្តថាភាគីថៃគោរពទៅតាមកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនោះដែរ ជាពិសេសនៅពេលលឺថា មេបញ្ជាការយោធភូមិភាគ២ថៃ បានប្រកាសនាពេលថ្មីៗនេះ ពីបំណងចង់គ្រប់គ្រងប្រាសាទតាក្របី និងប្រាសាទតាមាន់ធំរបស់កម្ពុជាទៀតនោះ។
បុរសវ័យ៦០ឆ្នាំរូបនេះ បាននិយាយទាំងទឹកមុខស្រពោន និងអួលដើមកថា លោកបានឆ្លងកាត់ភ្លើងសង្គ្រាមជាច្រើនដងមកហើយ តាំងពីសម័យខ្មែរក្រហម និងថ្មីៗនេះមានការឈ្លានពានទឹកដីពីប្រទេសថៃទៀតនោះ ដែលការផ្ទុះសង្គ្រាមទាំងនេះ បានបន្សល់ឱ្យពលរដ្ឋនូវការឈឺចាប់ ព្រាត់ប្រាស់គ្រួសារនិងផ្ទះសម្បែង និងរស់នៅក្នុងភាពក្រីក្រ។
ចំណែកបញ្ហាផ្លូវចិត្តវិញ នៅពេលគិតដល់រឿងសង្គ្រាមម្តងៗ អារម្មណ៍របស់លោក មានការភ័យខ្លាច បារម្ភគ្រប់បែបយ៉ាង និងឈឺចាប់ ណាមួយពុំមានចំណូលផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ហើយកូនចៅក៏មិនបានរៀនថែមទៀត។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ដេកមិនសូវលក់ទេ ពេលខ្លះគិតៗពេក រហូតឈឺក្បាល។ ណាមួយបារម្ភជីវភាព ប្រសិនបើនៅបន្តជម្លៀសខ្លួនយូរទៀត មិនដឹងបានស្បៀងមកពីណាសម្រាប់បរិភោគ។ បើពឹងលើជំនួយ សប្បុរស គឺបានត្រឹមតែរយៈពេលខ្លីប៉ុណ្ណោះ។ ខ្ញុំមានចៅៗក្មេងៗអាយុ ១០ឆ្នាំខ្លះ និង១២ឆ្នាំខ្លះ ប្រសិនបើពួកវាឈឺ មិនដឹងបានលុយឯណាព្យាបាល បើប្រាក់ចំណូលក៏មិនមានផង»។
រីឯពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតរស់នៅខេត្តឧត្តរមានជ័យដែរនោះ លោកស្រី ញូ ប៉ៅ បានរៀបរាប់ពីផលលំបាកនៅពេលភៀសសឹកថា គ្រួសារអ្នកស្រី និងពលរដ្ឋផ្សេងទៀត ជួបការលំបាកខ្លាំង ជាពិសេសមនុស្សវ័យចំណាស់ និងកុមារ ព្រោះពួកគាត់ត្រូវរស់នៅក្រោមតង់ ត្រូវក្តៅ ក្រោមភ្លៀង អាហារ និងទឹកប្រើប្រាស់ក៏មិនគ្រប់គ្រាន់ ខណៈបញ្ហាផ្លូវចិត្តក៏រងសម្ពាធ ដោយសារគិតច្រើន គ្មានចំណូល បារម្ភពីសុវុត្ថិភាពខ្លាចការផ្ទុះអាវុធរវាងយោធាកម្ពុជា-ថៃរីករាលដាលខ្លាំង និងខ្លាចគ្រាប់ធ្លាប់ត្រូវផ្ទះជាដើម។
ករណីនេះ អ្នកស្រីស្នើដល់រដ្ឋាភិបាល និងអង្គការដៃគូរពាក់ព័ន្ធ ជួយផ្តល់ការប្រឹក្សាផ្លូវចិត្តទៅប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតំបន់ជាប់ព្រំដែន ទន្ទឹមនឹងការជួយដោះស្រាយបញ្ហាផ្សេងៗក្នុងការរស់នៅ ក្រោយបទឈប់បាញ់ត្រូវបានបញ្ចប់ជាស្ថាពរ ដើម្បីឱ្យពួកគាត់បានធូរស្រាលផ្នែកផ្លូវចិត្តបានខ្លះ។
អ្នកស្រីថា៖ «ខ្ញុំពិតជាបារម្ភ បើស្ថានការណ៍នៅតែមិនទាន់ល្អឡើងវិញ វាមិនជាល្អសម្រាប់ពលរដ្ឋភៀសសឹកទេ ព្រោះវានឹងប៉ះពាល់ផ្លូវចិត្តពលរដ្ឋទូទៅខ្លាំង។ ខ្ញុំខ្លួនឯង ដេកគិតច្រើន ពេលខ្លះឈឺក្បាលខ្លាំងពេក ទើបយកទឹកមកជូតក្បាល។ ខ្ញុំស្នើសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ គួរតែមានសេវាប្រឹក្សាយោបល់ផ្លូវចិត្តជូនពលរដ្ឋឱ្យបានទូលំទូលាយ ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពស្មុគស្មាញរបស់ពលរដ្ឋ មិនថាពេលនេះ ឬក្រោយពេលស្ថានភាពល្អឡើងវិញនោះទេ»។
បើតាមក្រសួងការពារជាតិ គិតចាប់ពីកម្ពុជា-ថៃ បានប្រឈមមុខដាក់គ្នាដោយសព្វាវុធ ដោយសារតែថៃបានផ្ទុះអាវុធចំនួន ៦គ្រាប់មុន នៅចំណុចប្រាសាទតាមាន់ធំ ហើយរាលដាលដល់តំបន់ផ្សេងទៀតនៅតាមបន្ទាត់ព្រំដែននៃប្រទេសទាំងនោះ គឺមានប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណជាង ១២ម៉ឺននាក់ ក្នុងខេត្តចំនួន៥ បានភៀសសឹកទៅកាន់កន្លែងសុវត្ថិភាព ក្នុងនោះមាន ខេត្តឧត្តរមានជ័យដែលមានជាង ៣ម៉ឺននាក់ ខេត្តព្រះវិហារជាង ៤ម៉ឺននាក់ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យជាង ៨ពាន់នាក់ ខេត្តពោធិ៍សាត់ជិត ១ពាន់នាក់ និងខេត្តសៀមរាបជិត ៤ម៉ឺននាក់។
អ្នកជំនាញប្រឹក្សាយោល់ផ្លូវចិត្ត និងជាប្រធានសមាគមអ្នកប្រឹក្សាយោបល់ និងអ្នកចិត្តសាស្ត្រ លោក ហឿ សេធុល បានលើកឡើងថា ការផ្ទុះសព្វាវុធធន់ធ្ងន់ និងស្រាលនៅតាមបណ្តោយព្រំដែន រវាងយោធាកម្ពុជា និងថៃ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃកន្លងទៅនេះ បានធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវជម្លៀសខ្លួនចេញទៅកន្លែងសុវត្ថិភាពជាមួយនឹងក្តីកង្វល់ និងការភ័យខ្លាច ដោយក្នុងនោះ ក៏មានពលរដ្ឋភៀសសឹកខ្លះត្រូវបាត់បង់ផ្ទះសម្បែង សមាជិកគ្រួសារ ព្រមទាំងបាត់បង់ចំណូលចិញ្ចឹមជីវិតថែមទៀត ដែលបញ្ហាទាំងនេះ បង្ហាញពីអត្រាហានិភ័យខ្ពស់នៃការប៉ះពាល់ដល់សុខភាពផ្លូវចិត្ត។
លោកថា៖ «បញ្ហាផលប៉ះពាល់ផ្លូវចិត្តចំពោះពលរដ្ឋដែលជាជនភៀសសឹក គឺជារឿងពិតដែលមិនអាចបដិសេធបាន ព្រោះថាការជម្លៀសចេញពីស្រុកកំណើតពួកគាត់ គឺមិនមែនជាការត្រៀមទុក ដូចដែលមនុស្សទូទៅចេញទៅការងារធ្វើ ឬផ្លាស់ទីលំនៅទៅភូមិស្រុកផ្សេងនោះទេ តែនេះគឺជាការចាកចេញ ព្រោះតែការផ្ទុះសង្រ្គាម»។
ករណីនេះ លោកយល់ថា រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជា អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល គួរសហការគ្នាផ្ដល់នូវសេវាប្រឹក្សា និងព្យាបាលផ្លូវចិត្តជូនពលរដ្ឋភៀសសឹក ដែលជាផ្នែកមួយជួយដល់សុខមាលភាពផ្លូវចិត្តរបស់ពួកគាត់។
លោកបន្តថា៖ «រដ្ឋាភិបាល ត្រូវគិតគូរឱ្យបានដិតដល់ផ្នែកផ្ដល់សេវាផ្លូវចិត្តជូនពលរដ្ឋភៀសសឹកទាំងនោះ ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ ការផ្ដល់សេវាផ្លូវចិត្ត រួមមានការគាំទ្រផ្នែកសុខភាពរាងកាយ សណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម និងផ្ដល់ការគំាទ្រផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចផ្សេងៗ»។
ចំណែក អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងផ្នែកប្រឹក្សាយោបល់ផ្លូវចិត្តនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) លោក ហួន ផន ក៏យល់ឃើញដូចគ្នាដែរថា ការផ្ដល់សេវាប្រឹក្សាយោល់ផ្លូវចិត្តជូនដល់ពលរដ្ឋភៀសសឹក គឺជាកិច្ចការចាំបាច់។ លោកបន្តថា រយៈពេលប៉ុន្មានសប្ដាហ៍នេះ ការភ័យខ្លាចរបស់ពលរដ្ឋ ដោយសារតែការផ្ទុះសង្រ្គាម និងការបាត់បង់ផ្ទះសម្បែង គឺជាបន្ទុកដ៏ធ្ងន់ ដែលបង្កការការរំខានដល់ផ្លូវចិត្ត និងដំណេករបស់ពួកគាត់។
លោកថា៖ «ដំណោះស្រាយដ៏មានប្រសិទ្ធភាព រដ្ឋាភិបាល និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដែលមានជំនាញខាងដោះស្រាយបញ្ហាផ្លូវចិត្ត គួរតែចុះផ្ទាល់ ដើម្បីស្រាវជ្រាវ និងពិនិត្យមើលពីទំហំនៃផលប៉ះពាល់ផ្លូវចិត្តរបស់ពួកគាត់ ក្នុងកម្រិតណាមួយ ដើម្បីដាក់ចេញនូវវិធានការ និងដោះស្រាយស្របតាមទំហំបញ្ហាដែលបានកើតឡើង និងឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការរបស់ពលរដ្ឋផងដែរ»។
ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញករណីនេះបានទេ នៅថ្ងៃទី១២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។
ចំណែក អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋបាលខេត្តឧត្តរមានជ័យ លោក ម៉េត មាសភក្តី មានប្រសាសន៍ថា ចំពោះការឈ្លានពានរបស់កងទ័ពថៃ មកលើទឹកដីកម្ពុជាកន្លងមកនេះ បានបង្កផលប៉ះពាល់ជាខ្លាំងដល់ពលរដ្ឋជាច្រើនពាន់នាក់ ទាំងផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត។
លោកបន្តថា ករណីនេះ អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ពុំអាចដោះស្រាយភ្លាមៗនោះទេ គឺត្រូវការពេលវេលា ហើយថ្មីៗនេះ អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធក៏បានសហការជាមួយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីដោះស្រាយលើបញ្ហាផ្លូវចិត្តរបស់ពលរដ្ឋផងដែរ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «សូមឱ្យពលរដ្ឋអត់ធ្មត់បន្តិច បញ្ហាទាំងនេះ អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធកំពុងតែដោះស្រាយជាបណ្ដើរៗហើយ។ យើងមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាបានទាំងអស់ក្នុងពេលតែមួយនោះទេ។ តែយ៉ាងណា យើងនឹងប្រឹងប្រែង សហការជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីផ្ដល់សេវាថែទាំសុខាមាលភាពផ្លូវចិត្តបន្តទៀត ដល់ពលរដ្ឋ តាមទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែង»។
ត្រឡប់ទៅកាន់ពលរដ្ឋដែលរស់នៅស្រុកបន្ទាយអំពិល ខេត្តឧត្តរមានជ័យ អ្នកស្រី ផារៀប វិញ គាត់ចង់ឱ្យស្ថានការណ៍នៅតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ឆាប់វិលត្រឡប់ទៅរកប្រក្រតីភាពឡើងវិញ ដោយអ្នកស្រីបានអំពាវនាវដល់ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា-ថៃ ជាពិសេសយោធាថៃ ដោះស្រាយភាពតានតឹង និងអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅដោយសន្តិភាពទាំងផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត។
អ្នកស្រី ផារៀប បន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំចង់ឱ្យតែស្ថានការណ៍ស្រុកទេស ត្រឡប់មកល្អឡើងវិញ ឱ្យបានឆាប់ៗ នឹងបាននៅផ្ទះយើងវិញ»៕