តំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសមាគមដែលធ្វើការលើវិស័យសារព័ត៌មាន បានស្នើដល់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំង បន្តជួយជ្រោមជ្រែងការលើកកម្ពស់សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ខណៈសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា នៅមានការរឹតត្បិត ហើយអ្នកសារព័ត៌មាននៅជួបបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួន។
ការស្នើនេះ បានធ្វើឡើងកំឡុងពេលតំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសមាគមជិត ១០ស្ថាប័ន បានជួបជាមួយនឹងឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារំាង លោក ហ្សាក់ ប៉ឺឡេ (M. Jacques Pellet) កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ នៅស្ថានទូតបារាំង។
លោក ណុប វី នាយកប្រតិបត្តិសមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ដែលបានជួបជាមួយនឹងឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំង បានឱ្យដឹងនៅថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដានេះថា ក្នុងជំនួបនោះ តំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល បានលើកឡើងពីស្ថានភាព និងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិការងារ សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងបញ្ហាផ្សេងៗទៀតទៅកាន់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំង ស្របពេលដែលឯកអគ្គរដ្ឋទូតរូបនោះគ្រោងនឹងបញ្ចប់អាណត្តិនៅកម្ពុជា។
ជុំវិញបញ្ហាសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា លោកថា សង្គមស៊ីវិលបានលើកឡើងពីវិស័យប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងសេរីភាពសារព័ត៌មានដែលមានការធ្លាក់ចុះ និងបញ្ហាប្រឈមនានា ដែលអ្នកសារព័ត៌មានកំពុងជួបប្រទះនាពេលបច្ចុប្បន្ន។
នាយិកាប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM) លោកស្រី ឆន សុគន្ធា បានឱ្យដឹងដែរថា ជំនួបរវាងសង្គមស៊ីវិល ជាមួយឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំង ដែលនឹងបញ្ចប់បេសសកម្មនៅចុងខែនេះ គឺដើម្បីផ្តល់បច្ចុប្បន្នភាពអំពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស សេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងសេរីភាពសារព័ត៌មាន ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលក្នុងនោះលោកស្រីថា បញ្ហានានាដែលជាការប្រឈមរបស់អ្នកសារព័ត៌មាន មានដូចជា ករណីចាប់ខ្លួន និងការប្រឈមនឹងបណ្តឹងផ្សេងៗជាដើម។
លោកស្រីថា៖ «ទោះបីយើងមើលឃើញហើយថាមានអ្នកសារព័ត៌មានច្រើន ដែលបានចុះបញ្ជី ឬទទួលកាតពីក្រសួងព័ត៌មាន ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែងយើងពិនិត្យមើលអ្នកសារព័ត៌មានគាត់ហ៊ាននៅក្នុងការរាយការណ៍ព័ត៌មានបែបរសើបឬក៏ព័ត៌មានបែបក្តៅៗហ្នឹង គឺមានចំនួនតិច ហ្នឹងគឺជាបញ្ហាទីមួយ ចង់ឱ្យមហាជនគាត់ពិនិត្យមើលហើយគាត់វាយតម្លៃដោយខ្លួនឯងវិញ។ បញ្ហាទីពីរ គឺការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើអ្នកសារព័ត៌មាន យើងឃើញហើយបើយើងមើលតាមរបាយការណ៍ពីខាងអន្តរជាតិ ដូចជា Reporters without border […] គាត់បានចេញផ្សាយនៅក្នុងពេលថ្មីៗនេះ បើយើងប្រៀបធៀបជាមួយនឹងរបាយការណ៍ដែលខាងក្រសួងព័ត៌មានដែលបានចេញផ្សាយហ្នឹង គឺវាផ្ទុយស្រឡះគ្នាតែម្ដង និងក៏វាបង្ហាញពីស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែរ»។
លោកស្រីបន្តថា បើយើងក្រឡេកមកមើលទិន្នន័យពីអង្គការ CCIM និងការសហការជាមួយអ្នកសារព័ត៌មានដែលជួបប្រទះបញ្ហាវិញ រកឃើញថា ចំនួនករណីការរំលោភបំពានលើសេរីភាពព័ត៌មាន បានកើនឡើង ៣.៥% ក្នុងឆ្នាំ២០២៤ បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០២៣។
យ៉ាងណា លោកស្រី ឆន សុគន្ធា រំពឹងថា ទាំងឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងប្រចាំនៅកម្ពុជា ក្នុងអាណត្តិនេះ និងអាណត្តិថ្មី នឹងនៅតែបន្តជួយជ្រោមជ្រែងលើការលើកកម្ពស់សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ក៏ដូចជានាំពាក្យនិងលើកពីបញ្ហារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ទៅដល់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយសមស្របមួយ។
លោកស្រីនិយាយថា៖ «ដោយសារសព្វថ្ងៃនេះ ខាងអង្គការសង្គមស៊ីវិលពិបាកក្នុងការស្នើសុំជួបជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលរបស់ស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាល[កម្ពុជា] ដូច្នេះមានតែលើកបញ្ហាទាំងអស់នេះ តាមរយៈទូតតែប៉ុណ្ណោះ ពីព្រោះរវាងរដ្ឋាភិបាលនិងរដ្ឋាភិបាលដែលមានតំណាងទូតប្រចាំប្រទេសនេះហើយ មានឱកាសបានជួបគ្នានិងលើកបញ្ហាឬកង្វល់របស់សង្គមស៊ីវិល ក៏ដូចជាពលរដ្ឋបាន»។
Press Start Cambodia មិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំង លោក ហ្សាក់ ប៉ឺឡេ បានទេគិតត្រឹមថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។
បើតាមទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ស្ថានទូតបារាំងនៅកម្ពុជា (Ambassade de France au Cambodge) បានលើកឡើងថា កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែកក្កដា លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារំាង ហ្សាក់ ប៉ឺឡេ បានទទួលស្វាគមន៍តំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាច្រើនរូប ដែលស្ថានទូតបានបំពេញការងារជាមួយក្នុងអំឡុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
ប្រភពដដែលបន្តថា ក្នុងជំនួបនោះ មានការពិភាក្សាផ្លាស់ប្តូរយោបល់ អំពី ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស លំហប្រជាធិបតេយ្យ និងលក្ខខណ្ឌនានាដែលសង្គមស៊ីវិលអាចបំពេញការងារបាននៅកម្ពុជា។
ស្ថានទូតបារាំងបានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «បញ្ហាអភិបាលកិច្ចល្អ និងសិទ្ធិមនុស្ស គឺជាផ្នែកដ៏ពេញលេញនៃកិច្ចសន្ទនានយោបាយរបស់យើងជាមួយអាជ្ញាធរកម្ពុជា»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន លោក ទេព អស្នារិទ្ធ មិនបានអត្ថាធិប្បាយជុំវិញជំនួបរបស់សង្គមស៊ីវិល និងឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងនេះទេ។
តែយ៉ាងណា លោកបានផ្តល់ជាសំណេរថា នៅកម្ពុជា ស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងសណ្តាប់ធ្នាប់សារព័ត៌មាន ក្នុងឆ្នាំ២០២៥ ត្រូវបានវាយតម្លៃថា មានភាពល្អប្រសើរ ហើយបើយោងតាមរបាយការណ៍ស្តីពី ស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាវិញ គឺអ្នកសារព័ត៌មានចំនួនជាង ៨៦% បានអះអាងថាខ្លួនមានសេរីភាពពេញលេញក្នុងការប្រកបអាជីពជាអ្នកសារព័ត៌មាន ដោយមានសុវត្ថិភាព និងភាពងាយស្រួលក្នុងការប្រមូលព័ត៌មានពីប្រភពផ្សេងៗ សម្រាប់ការសរសេរ ផលិត និងផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានរបស់ខ្លួនដោយសេរី។
លោកបន្តថា៖ «រីឯការលើកឡើងដោយអង្គការឬសមាគមខ្លះ គឺគ្រាន់តែជាផ្នែកនៃភាពមានគំនិតចម្រុះ ដែលជារឿងធម្មតានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ នីតិរដ្ឋ ប៉ុណ្ណោះ។ ម៉្យាងអង្គការសង្គមស៊ីវិលណានោះ កំពុងជួបវិបត្តិផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ហើយអាចថាត្រូវស្វែងរកមូលនិធិសម្រាប់សកម្មភាព ដូច្នេះត្រូវព្យាយាមបង្ហាញភាពផ្ទុយខ្លះ ដើម្បីជជែកជាមួយដៃគូ»។
ទោះយ៉ាងណា អ្នកសារព័ត៌មានពលរដ្ឋនៅខេត្តស្វាយរៀង លោកសួន វត្ថា យល់ឃើញថា ស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា នៅមិនទាន់មានភាពល្អប្រសើរនៅឡើយ ដោយសារអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ នៅជួបបញ្ហាប្រឈមក្នុងពេលបំពេញការងារ ដូចជា រងនូវការចោទប្រកាន់តាមផ្លូវតុលាការ នៅពេលមានការផ្សព្វផ្សាយនៅរឿងពិត ឬរឿងរស៊ើបក្នុងសង្គម ហើយក្រៅពីនោះក៏មានករណីសម្លាប់អ្នកកាសែតប្រចាំនៅខេត្តសៀមរាបផងដែរ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាអង្គការសង្គមស៊ីវិល ធ្វើការលើកកម្ពស់សេរីភាពសារព័ត៌មានឲ្យកាន់តែខ្លាំងឡើង ដើម្បីឲ្យអ្នកសារព័ត៌មានគាត់ហ៊ានរាយការណ៍ពីបញ្ហាពិតនៅក្នុងសង្គម ហើយរាយការណ៍ទៅដោយគ្មានការព្រួយបារម្ភ ឬក៏ភ័យខ្លាចពីសុវត្ថិភាពរបស់គាត់ ព្រួយបារម្ភក្រោយពីការរាយការណ៍ហើយ មិនមានការព្រួយបារម្ភពីការចាប់ខ្លួន ឬក៏ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅតាមតុលាការទេ ពួកគាត់គួរតែលើកកម្ពស់សេរីភាពសារព័ត៌មានហ្នឹង ឲ្យបានទូលំទូលាយជាងនេះ»។
ករណីនេះ កញ្ញាសើ្នថា៖ «ស្នើឲ្យមានការបើកទូលាយ និងមានការរាយការណ៍អ្នកសារព័ត៌មានដែលគាត់ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវវិជ្ជាជីវៈ ក្រមសីលធម៌សារព័ត៌មានហ្នឹង ហើយរឿងការបើកទូលាយ ហើយកុំចាត់ទុកអ្នកសារព័ត៌មានជាសត្រូវ ព្រោះអីសារព័ត៌មានឯករាជ្យ មានសារៈសំខាន់ណាស់ ក្នុងការមើលការអភិវឌ្ឍ ជួយដល់សង្គមជាតិ ជាពិសេសគឺរួមចំណែកជួយដល់រដ្ឋាភិបាល នៅពេលដែលបំពេញចំណុចខ្វះខាត ដូចជា សេវាសាធារណៈ និងខ្វះខាតអីចឹងគាត់អាចនឹងផ្សព្វផ្សាយ ឆ្លើយតបទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយរដ្ឋាភិបាល គឺគាត់នឹងមើលឃើញចំណុចទាំងអស់ហ្នឹង គាត់កែលម្អដើម្បីស្ថាបនា អភិវឌ្ឍន៍សង្គមជាតិ ហើយសង្ឃឹមថាអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក៏ដូចគ្នាដែរ»។
ចំណែក របាយការណ៍ពីអង្គការ “អ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន(RSF)” ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ ក៏បានចាត់ចំណាត់ថ្នាក់កម្ពុជា លេខ ១៦១ ក្នុងចំណោម ១៨០ ប្រទេស នៅក្នុងសន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោក សម្រាប់ឆ្នាំ ២០២៥ ដែលជាការធ្លាក់ចុះបន្ថែមពីចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១៥១ កាលពីឆ្នាំមុន។
អង្គការអន្តរជាតិនេះ បានទម្លាក់ចំណាត់ថ្នាក់សេរីភាពសារព័ត៌មានរបស់កម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២៥នេះ ដោយផ្តោតលើចំណុចសំខាន់ៗមួយចំនួន ដូចជា បរិយាកាសនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ បរិបទនយោបាយ ក្របខណ្ឌច្បាប់ បរិបទសេដ្ឋកិច្ច បរិបទសង្គម វប្បធម៌ និងបញ្ហាសុវត្ថិភាព។
ខ្លឹមសារជារួមនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ RSF បានរៀបរាប់ឡើងវិញនូវសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលបានបិទប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ដូចជា វិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ (VOD) វិទ្យុអាស៊ីសេរី ឬកាសែត The Cambodia Daily ជាដើម។
ចំណែកការប្រើប្រាស់ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដើម្បីដាក់ទោសអ្នកកាសែត ដែលបានស៊ើបអង្កេត និងរាយការណ៍ពីបញ្ហារសើប ក៏ត្រូវបាន RSF បញ្ចូលទៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនដែរ។ លើសពីនេះ RSF ក៏បានលើករំលេចនូវករណីបាញ់សម្លាប់ លោក ឈឿង ឈឹង ដែលជាអ្នកកាសែតមួយរូបតែងធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍រឿងបរិស្ថាននៅខេត្តសៀមរាបក្នុងឆ្នាំ២០២៤ផងដែរ៕