នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ប្រកាសថា កម្ពុជា នឹងដាក់ឯកសាររឿងបញ្ហាជម្លោះព្រំដែននៅតំបន់មុំបី ប្រាសាទតាមាន់តូច ប្រាសាទតាមាន់ធំ និងប្រាសាទតាក្របី ប្តឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ទោះបីភាគីថៃឯកភាព ឬមិនឯកភាពជាមួយកម្ពុជាក៏ដោយ។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការសមាជរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា ប្រធានបទរឿងព្រំដែន ត្រូវបានក្រុមជ្រុលនិយមមួយចំនួនតូច នៅក្នុ្ងងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ បានយកធ្វើជាប្រធានបទដើម្បីរុញច្រានឱ្យមានការកើនកម្តៅរវាងប្រទេសទាំងពីរ ហើយឈានដល់ការផ្ទុះអាវុធនៅតំបន់មុំបី ដោយសារការលបវាយឆ្មក់របស់កងទ័ពថៃមកលើដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា បណ្តាលទាហានខ្មែរម្នាក់ស្លាប់។
លោកបន្តថា កម្ពុជា តែងតែប្រកាន់ជំហរដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន ដោយសន្តិវិធី ដោយផ្នែកទៅលើបច្ចេកទេស និងច្បាប់អន្តរជាតិជាគោល។
ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនៃការដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែននេះ កម្ពុជា បានសម្រេចឱ្យគណកម្មាធិការព្រំដែនចម្រុះ (JBC) រៀបចំកិច្ចប្រជុំជាបន្ទាន់ជាមួយភាគីថៃ និងបន្តការងារវាស់វែងខណ្ឌសីមា និងបោះបង្គោលព្រំដែនរវាងកម្ពុជា-ថៃ ព្រមទាំងការយកបញ្ហាព្រំដែនដែលកំពុងឡើងកម្ដៅពេលថ្មីៗនេះ ដូចជា នៅតំបន់មុំបី ប្រាសាទតាមាន់ធំ ប្រាសាទតាមាន់តូច និងប្រាសាទតាក្របី ទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ(ICJ)។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងថា៖ «កម្ពុជាសង្ឃឹមថា ភាគីថៃនឹងឯកភាពជាមួយកម្ពុជា ដើម្បីរួមគ្នាយកបញ្ហានេះទៅតុលាការអន្តរជាតិ នៅក្នុងស្មារតីសុច្ចរិតភាព និងស្មោះត្រង់ជាមួយគ្នាទៅវិញទៅមក ដើម្បីបញ្ចប់ បញ្ចៀសបញ្ហានេះ កុំឱ្យអាចក្លាយទៅជាបញ្ហាដែលឈានទៅដល់ការប្រឈមគ្នាដោយប្រដាប់អាវុធសារជាថ្មី ដោយសារភាពមិនច្បាស់លាស់ពីករណីព្រំដែន ក៏ដូចជា MOU ឆ្នាំ២០០០នេះ។ កម្ពុជាសូមបញ្ជាក់ថា ហើយខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា ទោះបីជាភាគីថៃ មិនឯកភាពជាមួយយើង នៅក្នុងការយកបញ្ហានេះទៅ ICJ ក៏កម្ពុជានឹងប្តឹងទៅ ICJ លើបញ្ហានេះ ដើម្បីបញ្ចប់បញ្ហានេះ និងពន្លត់បញ្ហានេះតែម្តង កុំឱ្យមានបញ្ហាស្រពិចស្រពិលគ្នា»។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានគូសបញ្ជាក់ដែរថា បើទោះជារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន ដោយសន្តិវិធីក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែកម្ពុជា នៅតែរក្សាសិទ្ធិក្នុងការការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួនតាមគ្រប់មធ្យោបាយ រួមទាំងការប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ បើសិនជាមានការប៉ុនប៉ងរំលោភដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា ដោយកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ពីភាគីថៃ។
ការថ្លែងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ធ្វើឡើងស្របពេលដែល រដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២ ខែមិថុនានេះ បានអនុម័តយល់ព្រមលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចំពោះចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាល ដោយសំឡេង១៨២សំឡេង ក្នុងការប្ដឹងរឿងបញ្ហាជម្លោះព្រំដែន រវាងកម្ពុជា និងថៃ ទៅតុលាការអន្តរជាតិ ICJ ក្រោយទាហានថៃបាញ់សម្លាប់ទាហានខ្មែរ នៅតំបន់ព្រំដែនជួរមុខក្នុងតំបន់មុំបី ខេត្តព្រះវិហារ។
ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងក្នុងសមាជនោះដែរថា រឿងជម្លោះព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ ត្រូវពឹងផ្អែកភាគីទីបី នោះគឺតុលាការអន្តរជាតិ ICJ ដើម្បីដោះស្រាយភាពចម្រូងចម្រាស់បែបនេះ បើមិនដូច្នេះទេ បញ្ហានឹងបន្តរាប់សិបឆ្នាំទៀត ដោះស្រាយមិនចប់នោះទេ។
លោកថ្លែងថា៖ «ក្នុងករណី មានជម្លោះប្រដាប់អាវុធកើតឡើង ដែលកំពុងតែក្ដីនៅតុលាការ ឬយើងមិនទាន់ដាក់ពាក្យ សូមកុំភ្លេចក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ដូចដែលធ្លាប់បានធ្វើរួចមកហើយ ប្រសិនបើមានការបំពាន យើងវ៉ៃទប់នឹងកន្លែងក្នុងផ្នែកយោធា ប៉ុន្ដែកាលទូត ត្រូវតែទម្លាយទ្វារក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខ ដូចកាលឆ្នាំ២០១១ ហើយខ្ញុំសង្ឃឹមថា ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ មុខតែជំរុញឱ្យមានការដោះស្រាយផ្នែកផ្លូវច្បាប់ជាក់ជាមិនខាន»។
ប្រធានគណបក្សកម្ពុជានិយម លោក យ៉ែម បុញ្ញឬទ្ធិ បានសរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក ដោយបង្ហាញការគាំទ្រដល់ចំណាត់ការរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលត្រៀមនឹងយកបញ្ហាប្រាសាទតាមាន់ធំ ប្រាសាទតាមាន់តូច ប្រាសាទតាក្របី និងតំបន់មុំបី ទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ)។
លោកសរសេរបន្ថែមយ៉ាងដូច្នេះ៖ «ឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី ជារឿងកំពូលរបស់ជាតិខ្មែរ! ឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី ជារឿងរបស់ខ្មែរយើងទាំងអស់គ្នា។ យើងតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាជាតិខ្មែរ ជាធំ ជាចម្បងទី១»។
ជុំវិញការប៉ះទង្គិចជាថ្មីរវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពថៃនៅតំបន់មុំបី កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ នៅភូមិតេជោ មរកត ឃុំមរកត ស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ បានបណ្តាលឱ្យនាយទាហានកម្ពុជាម្នាក់ស្លាប់។ ការប៉ះទង្គិចនេះ បានបណ្ដាលឱ្យកម្លាំងចលនាជាតិនិយម នៃប្រជាជនប្រទេសទាំងពីរពុះពោរ និងកាន់តែឡើងកម្ដៅ។
បើតាមកំណត់ទូតរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ចុះថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ដែលទើបត្រូវបានចេញផ្សាយជាសាធារណៈថ្ងៃចន្ទនេះ បានលើកឡើងថា ការបាញ់ប្រហារដោយខុសច្បាប់ពីសំណាក់ភាគីថៃ ទៅលើលេណដ្ឋានមួយកន្លែង ក្នុងខេត្តព្រះវិហារ នៃប្រទេសកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី២៨ខែឧសភា គឺជាការរំលោភបំពានរបស់ថៃទាំងស្រុង។
ប្រភពដដែលបន្តថា កម្ពុជាចាត់ទុកទង្វើរបៀបនេះរបស់ថៃ ថាជាការរំលោភលើអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដីរបស់កម្ពុជា ដែលផ្ទុយពីស្មារតីនៃមិត្តភាព និងភាពជាអ្នកជិតខាងល្អនៅក្នុងអនុស្សារណៈនៃការយោគយល់គ្នាឆ្នាំ ២០០០។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា លោក ឈុំ សុជាតិ មានប្រសាសន៍ប្រាប់ Press Start Cambodia នៅថ្ងៃទី២ ខែមិថុនានេះថា ក្រោយជំនួបរវាងភាគីកម្ពុជា-ថៃ កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ស្ថានភាពនៅតំបន់មុំបី មានសភាពស្ងប់ស្ងាត់ធម្មតា ដោយកម្លាំងកងទ័ពនៃប្រទេសទាំងសងខាង នៅឈរជើងប្រចាំការនៅទីនោះដដែល។
លោកថា៖ «ក្រោយប្រជុំថ្ងៃទី២៩មក កម្លាំងនៅដដែល គឺរក្សាស្ថានភាពដដែល។ កម្លាំងយើង នៅឈរកន្លែងដដែល កម្លាំងថៃនៅឈរកន្លែងដដែល និយាយទៅដូចសេចក្ដីប្រកាសរបស់ក្រសួងអ៊ីចឹង បញ្ជារការហ្នឹង យើងរក្សាស្ថានភាពដដែល»។
សម្រាប់ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ បានសរសេរលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា ភាគីថៃអាចនឹងមិនសហការក្នុងការដាក់ឯកសារទៅតុលាការអន្តរជាតិ ICJ នោះទេ ព្រោះមានទម្លាប់ខាងប្រើកម្លាំងទ័ពរំលោភលើអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា ដូច្នេះកម្ពុជាត្រូវខ្លាំងខាងកម្លាំងទ័ព ដើម្បីតបតទាន់សភាពការណ៍ដែរ៕