ភាគីកម្ពុជា បានបង្ហាញលទ្ធផលកិច្ចនៃប្រជុំចរចាជាមួយភាគីថៃ ចំនួន៤ចំណុច ក្រោយពីមានព្រឹត្តិការណ៍ប៉ះទង្កិចគ្នាដោយអាវុធ រវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពថៃ នៅខេត្តព្រះវិហារ បណ្តាលឱ្យទាហានកម្ពុជាម្នាក់ បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត។
មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកកម្ពុជា និងថៃ នៅរសៀលថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥នេះ បានបើកការចរចា នៅការិយាល័យទំនាក់ទំនងកិច្ចការព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ច្រកព្រំដែនចុងចម-អូរស្មាច់ ក្រោយមានការប៉ះទង្គិចគ្នាដោយអាវុធ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា នៅតំបន់មុំបី ស្ថិតក្នុងស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ បណ្តាលឱ្យទាហានកម្ពុជាម្នាក់ឈ្មោះ សួន រោន បានស្លាប់។ ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា ព្រឹត្តិការណ៍នេះ បានកើតឡើងដោយសារកងទ័ពថៃ បានធ្វើការបាញ់ប្រហារមុនទៅលើលេណដ្ឋាន ដែលជាទីតាំងឈរជើងរបស់កងទ័ពកម្ពុជាជាយូរលង់ណាស់មកហើយ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អគ្គបញ្ជាការដ្ឋានកម្ពុជា ចុះថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥នេះ បានឱ្យដឹងថា ក្រោយពីបានជួបចរចាគ្នា រវាងអគ្គមេបញ្ជាការរង មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ដែលដឹកនាំដោយលោក ម៉ៅ សុផាន់ និងមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកភូមិន្ទថៃ លោក Pana Klaewblaudtuk នៅរសៀលនេះ គឺទទួលបានលទ្ធផលចំនួន ៤ចំណុច។
ប្រភពដដែលបន្តថា លទ្ធផលទាំង៤ចំនុចនោះ រួមមាន ភាគីទាំងពីរ បន្តដោះស្រាយស្ថានការណ៍តាមគ្រប់យន្តការដែលមានស្រាប់ ដូចជា គណៈកម្មាធិការព្រំដែនចម្រុះ(JBC) គណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅកម្ពុជា-ថៃ (GBC) និងអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាឆ្នាំ២០០០ ស្តីពីការវាស់វែងនិងខណ្ឌសីមាព្រំដែនគោកកម្ពុជា-ថៃ ដើម្បីឱ្យព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ ក្លាយជាព្រំដែនសន្តិភាព មិត្តភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍ។
ភាគីទាំងពីរ បន្តគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍តាមស្ថានភាពដើម រក្សាភាពអត់ធ្មត់ និងដោះស្រាយរាល់បញ្ហាតាមរយៈគណៈកម្មាធិការព្រំដែនចម្រុះ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈពេល២ឬ៣សប្តាហ៍ខាងមុខ ដើម្បីរក្សាទំនាក់ទំនងល្អរវាងប្រទេសទាំងពីរ ខណៈភាគីកម្ពុជា ស្នើឱ្យមានការគោរពអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដីគ្នាទៅវិញទៅមក ធ្វើយ៉ាងណាកុំឱ្យមានអរិភាពដូចព្រឹកថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥។ ចំណែក ចំណុចចុងក្រោយ ភាគីកម្ពុជា នឹងមិនដកថយ ឬឈរជើងដោយគ្មានអាវុធ នៅចំណុចដែលបានប៉ះទង្គិចគ្នានោះទេ ព្រោះទីតាំងនោះភាគីកម្ពុជាបានឈរជើងតាំងពីមុនពេលចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាឆ្នាំ២០០០ ស្តីពីការវាស់វែងនិងខណ្ឌសីមាព្រំដែនគោគរវាងកម្ពុជា-ថៃ។ នេះបើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អគ្គបញ្ជការដ្ឋាន។
ជុំវិញការប៉ះទង្គិចប្រដាប់អាវុធរវាងកងទ័ពកម្ពុជានិងកងទ័ពថៃនៅព្រំដែន ក្នុងខេត្តព្រះវិហារនេះដែរ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលកំពុងធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសជប៉ុន បានបង្ហោះសារមួយនៅលើបណ្តាញសង្គមកាលពីយប់ថ្ងៃម្សិលមិញថា ទោះបីជាលោកកំពុងស្ថិតនៅក្រៅប្រទេស ប៉ុន្តែលោកបានតាមដានស្ថានការណ៍វិវឌ្ឍយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ក្រោមការរាយការណ៍ពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ អគ្គមេបញ្ជាការ និងមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោក។
លោកបន្តដោយក្នុងសំណេរដើមថា៖ «ខ្ញុំមិនចង់ឃើញមានការប្រយុទ្ធគ្នា រវាងកងទ័ពនិងកងទ័ព ដែលមិនផ្ដល់ផលចំណេញអ្វីសម្រាប់ប្រទេស និងប្រជាជនយើងទាំងពីរនោះទេ ជាពិសេសកងទ័ពដែលត្រូវប្រយុទ្ធគ្នាផ្ទាល់នៅសមរភូមិមុខ។ ក្នុងន័យនេះ ខ្ញុំសង្ឃឹមថាជំនួបរវាងមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកកម្ពុជា និងមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកថៃ នៅល្ងាចនេះ នឹងទទួលបានលទ្ធផលវិជ្ជមាន ក្នុងការរក្សាស្ថានភាពស្ងប់ស្ងាត់ និងការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាល្អរវាងកងទ័ពជួរមុខរបស់យើងទាំងពីរដូចដែលបានធ្វើកន្លងមក»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបន្តទៀតថា ចំពោះការចល័តកម្លាំង និងអាវុធទៅព្រំដែន គឺជាការអនុវត្តផែនការបម្រុងរបស់កងទ័ព ក្នុងការការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់កម្ពុជា ដែលត្រូវត្រៀមជាស្រេចក្នុងករណីចាំបាច់ជាយថាហេតុណាមួយដែលអាចកើតឡើង ដែលករណីនេះ លោកអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋ កុំមានការព្រួយបារម្ភ និងទប់ស្កាត់កុំឲ្យបញ្ហានេះទៅរីកធំរហូតក្លាយជាជម្លោះជាតិសាសន៍ ហើយផ្ដល់ការទុកចិត្តចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាកងទ័ពកម្ពុជា ក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយលើបញ្ហានេះដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់។
លោកបន្ថែមថា៖ «ដូចខ្ញុំធ្លាប់បានលើកក្នុងវេទិកាសាធារណៈកន្លងរួចមកហើយ កម្ពុជាមិនមានបំណងឈ្លានពានប្រទេសណាមួយនោះទេ ហើយយើងចង់ឲ្យការដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន ប្រព្រឹត្តទៅដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានបច្ចេកទេសនិងច្បាប់អន្តរជាតិ។ ប៉ុន្តែកម្ពុជាក៏រក្សាសិទ្ធិនៅក្នុងប្រើប្រាស់គ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន រួមទាំងការប្រើប្រាស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ក្នុងករណីមានការព្យាយាមឈ្លានពានរំលោភលើបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា តាមរយៈការប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា ក៏បានថ្លែងសារពិសេសមួយ នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភានេះដែរ ដោយបានគូសបញ្ជាក់ថា ការដែលកម្ពុជាបញ្ជូនសព្វាវុធ និងកងទ័ព ទៅកាន់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ នាខេត្តព្រះវិហារនោះ មិនមែនជាការធ្វើសង្គ្រាមទេ តែជាការត្រៀមទប់ទល់ ក្នុងករណីភាគីម្ខាងទៀតមានការឈ្លានពានតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ពិតមែនហើយ ខ្ញុំបានបញ្ជាក់ទៅតាមការបង្ហោះតាមហ្វេសប៊ុកផេករបស់ខ្ញុំ ព្រឹកនេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏បានបញ្ជាក់អំពីការចល័តកម្លាំងទ័ពរបស់យើងទៅកាន់ព្រំដែន។ ការចល័តទ័ពកម្លាំងទ័ព និងអាវុធធន់ធ្ងន់របស់យើងទៅកាន់ព្រំដែន មិនមែនទៅដើម្បីធ្វើសង្គ្រាមទេ ប៉ុន្តែគឺជាការត្រៀមបម្រុងទុកនូវយថាហេតុអាក្រក់ក្នុងករណីដែលភាគីម្ខាងទៀតបំពានតែប៉ុណ្ណោះ គឺយើងមានសិទ្ធិការពារខ្លួន»។
លោក ហ៊ុន សែន បន្តថា ករណីផ្ទុះអាវុធកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញនេះ លោកជឿថា ទំនងជាកើតឡើងដោយសារបុគ្គលនៅថ្នាក់ក្រោមប៉ុណ្ណោះ មិនមែនជាចេតនារបស់រដ្ឋាភិបាលថៃ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ឬក៏ក្រសួងការពារជាតិថៃនោះទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «លើកនេះ ខ្ញុំមិនជឿថា វាជាបន្ទាត់នយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលថៃដែល ឬនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ឬក្រសួងការពារជាតិថៃ អនុញ្ញាតឲ្យធ្វើបែបនេះទេ អ្វីដែលជាការកត់សម្គាល់របស់ខ្ញុំ គឺវាហាក់ដូចជាបានកើតឡើងដោយបុគ្គល ឬអង្គភាពនៅខាងក្រោមដែលធ្វើរឿងនេះ ដែលព្រលឹមស្រាងៗត្រូវចាប់ផ្តើមវាយឆ្មក់ ប៉ុន្តែម៉ោង៦ល្ងាចម្សិលបានដកត្រឡប់ទៅវិញ»។
ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅប្រទេសថៃ បានរាយការណ៍ថា កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា លោកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ បាននិយាយថា ចំពោះការប៉ះទង្គិចគ្នានៅព្រំដែន នាពេលថ្មីៗនេះ រវាងទាហានថៃ និងកម្ពុជា លោកស្រីបានទាក់ទងជាមួយក្រសួងការពារជាតិ និងបានពិភាក្សាជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដោយសង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រទេសទាំងពីរយល់អំពីស្ថានភាព និងកំពុងធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីដោះស្រាយឱ្យបានឆាប់រហ័ស។
លោកស្រីបានបន្ថែមថា៖ «យើងមិនចង់ឲ្យរឿងនេះកើនឡើងទេ»។
លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកស្រាវជ្រាវខាងការអភិវឌ្ឍសង្គម យល់ថា បើសិនជានៅទុកបញ្ហានៅតំបន់នោះ ដោយមិនមានការដោះស្រាយណាមួយ វានឹងធ្វើឱ្យបញ្ហានេះបន្តដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ ហើយលោកចង់ឱ្យភាគីទាំងពីរដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែននេះ ដោយប្រើច្បាប់អន្តរជាតិ។
លោកបណ្ឌិតបន្តថា៖ «អីចឹងដើម្បីបញ្ឈប់រឿងហ្នឹង វាដល់ពេលដែលកម្ពុជាត្រូវប្រើផ្លូវច្បាប់អន្តរជាតិ ដើម្បីធ្វើការស្រាយបំភ្លឺ ឬដោះស្រាយបញ្ហាទាំង២ចំណុចនេះឱ្យបានឱ្យហើយរួចស្រេចទៅ ដើម្បីជៀសវាងកុំឱ្យចេះតែមានរឿងដដែលៗតទៅទៀត ហើយកុំឱ្យមានការចោទប្រកាន់គ្នាទៅវិញទៅមកយកត្រូវរៀងខ្លួន»៕