មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ហៅកាត់ថា CCIM បានរកឃើញថា ក្នុងឆ្នាំ២០២៤ ស្ថានភាពនៃសារព័ត៌មានឯករាជ្យនៅកម្ពុជា នៅបន្តរងការរឹតត្បិត ការគំរាមកំហែងផ្នែកច្បាប់ និងហានិភ័យសុវត្ថិផ្សេងក្នុងពេលបំពេញវីជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួន។
ការរកឃើញនេះ បានធ្វើឡើងតាមការចេញរបាយការណ៍កម្រាស់ជិត២០ទំព័ររបស់មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ ស្តីពី បញ្ហាប្រឈមរបស់សារព័ត៌មានឯករាជ្យសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤។
របាយការណ៍នេះ ផ្អែកលើការស្ទង់មតិអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន ១០០នាក់ តាមរយៈការពិភាក្សាគ្នាជាក្រុម និងកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកជំនាញប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅកម្ពុជា។
របាយការណ៍របស់ CCIM បានបញ្ជាក់ថា អ្នកចូលរួមក្នុងការស្ទង់មតិចំនួន ៣៩% បាននិយាយថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ២០២៤ មានការធ្លាក់ចុះ និងមានស្ថានភាពកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ ខណៈអ្នកសារព័ត៌មាន ៩១% បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភអំពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួននៅពេលបំពេញការងាររបស់ពួកគេ។
របាយការណ៍ដដែល បញ្ជាក់ថា អ្នកសារព័ត៌មានដែលបានស្ទង់មតិ បានទទួលរងការគំរាមកំហែងផ្នែកច្បាប់មាន ៦៥% ការយាយីដោយពាក្យសម្តី ៥៦% ការតាមឃ្លាំមើល ៥៣% និងការប្រើអំពើលើរូបរាងកាយចំនួន៥២%។
របាយការណ៍ CCIM លើកឡើងទៀតថា បញ្ហាប្រឈមរបស់អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ មានដូចជា ការគំរាមកំហែងផ្នែកច្បាប់ វិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ និងហានិភ័យសុវត្ថិភាពផ្សេងៗ ក្នុងការបំពេញវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួន ខណៈពេលដែលពលរដ្ឋអ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកសារព័ត៌មានអនឡាញ បានក្លាយជាតួអង្គសំខាន់ក្នុងការផ្តល់ព័ត៌មានទៅកាន់សាធារណជន។
របាយការណ៍បន្តថា៖ «ការរំលោភបំពាន និងអំពើហិង្សាលើអ្នកសារព័ត៌មានតែងតែកើតមាន។ ក្នុងឆ្នាំ ២០២៤, CCIM បានធ្វើការយ៉ាងចិត្តទុកដាក់ចំពោះសុវត្ថិភាពរបស់អ្នកសារព័ត៌មាន បានកត់ត្រាករណីយាយីលើអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន ៤៥ ដែលចំនួននេះកើនឡើង ៣.៥៥% បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០២៣ មានតែ៤១ករណី។ ករណីទាំងនោះរួមមាន ករណីរំលោភបំពាន ២០ករណី ករណីចោទប្រកាន់ ៨ករណី និងការចាប់ខ្លួន ៦ករណី ព្រមទាំងមានករណីរំខាន និងការចាប់ឃុំជាច្រើនករណី និងមានករណីអ្នកសារព័ត៌មានស្លាប់ ១នាក់ផងដែរ»។
នាយិកាប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM) លោកស្រី ឆន សុគន្ធា មានប្រសាសន៍ថា អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យនៅកម្ពុជា ដែលរាយការណ៍ពីបញ្ហារសើប តែងតែរងការគំរាមកំហែងនានា ដូចជា ការដកសិទ្ធិសារព័ត៌មានជាដើម។
លោកស្រីថា៖ «ជាពិសេសរឿងដីធ្លី ធនធានធម្មជាតិ នយោបាយ ការរំលោភសិទ្ធិលើកម្មករកម្មការិនីជាដើម គឺពួកគាត់[អ្នកសារព័ត៌មាន]ប្រឈមទៅនឹងការដកអាជ្ញាប័ណ្ណឬដកសិទ្ធិសារព័ត៌មាន។ មួយទៀតការគំរាមកំហែង ឬការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការជាយន្តការមួយ ក្នុងការបំបាក់ស្មារតីដល់អ្នកសារព័ត៌មាន ដែលធ្វើឲ្យអ្នកដែលចង់ក្លាយជាអ្នកសារព័ត៌មានជំនាន់ក្រោយ គាត់មានការខ្លាចរអា ឬគិតពិចារណាថាតើគាត់គួរតែបន្តធ្វើជាអ្នកសារព័ត៌មានទៀតឬក៏អត់»។
លោកស្រី សុគន្ធា ឱ្យដឹងទៀតថា ចំនួនអ្នកសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន គឺមិនមានការថយចុះនោះទេ ខណៈអ្នកសារព័ត៌មានដែលទទួលបានកាតសារព័ត៌មានពីក្រសួងព័ត៌មាន មានចំនួនរហូតដល់ ១ម៉ឺននាក់។ តែយ៉ាងណា អ្នកស្រីថា ចំនួនដែលមានថយចុះនោះ គឺថយចុះតែចំនួនអ្នកសារព័ត៌មានដែលរាយការណ៍ពីបញ្ហារសើប។
លោកស្រីថា៖ «អ៊ីចឹងហើយទើបខ្ញុំលើកទឹកចិត្តឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានទាំងអស់ គាត់បានចូលរួមវគ្គមូលដ្ឋានគ្រឹះសារព័ត៌មានដើម្បីយល់ដឹងអំពីច្បាប់ ក្រមសីលធម៌សារព័ត៌មានជាដើម ដើម្បីជៀសវាងពីបញ្ហាប្រឈមផ្សេងៗ និងហានិភ័យ ឬការប្រព្រឹត្តហួសក្រមសីលធម៌សារព័ត៌មានជាដើម ដែលអាចជួយអ្នកសារព័ត៌មានពីបញ្ហាប្រឈមទាំងនោះ»។
ករណីនេះ លោកស្រី ឆន សុគន្ធា ស្នើឱ្យគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ មិនថាអ្នកសារព័ត៌មានខ្លួនឯង រដ្ឋាភិបាល និងម្ចាស់មូលនិធិ ត្រូវតែធ្វើការជាមួយគ្នាដើម្បីធ្វើឱ្យវិស័យសារព័ត៌មាន មានភាពល្អប្រសើរឡើង និងធ្វើឱ្យចំនួនអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យកើនឡើងវិញ។
ជាមួយគ្នានេះដែរ របាយការណ៍របស់ CCIM ក៏បានផ្តល់អនុសាសន៍ដល់រដ្ឋាភិបាលធ្វើកំណែទម្រង់ទៅលើច្បាប់ដែលរឹតត្បិត ដោយដកចេញនូវបទប្បញ្ញតិ្តដែលមិនច្បាស់លាស់ និងជាការរាំងស្ទះដល់ការយកព័ត៌មានរបស់អ្នកសារព័ត៌មាន និងរឹតត្បិតសេរីភាពសារព័ត៌មាន។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ លោក ណុប វី នាយកប្រតិបត្តិនៃសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ខេមបូចា សង្កេតឃើញដែរថា ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ តែងតែជួបនូវបញ្ហាប្រឈមនានា មិនថាការរងនូវការប្រើហិង្សាលើរូបរាងកាយ និងការរិតត្បិតក្នុងរូបភាពផ្សេងៗ ដែលករណីនេះ ចាំបាច់ត្រូវមានឱ្យមានការឆ្លើយតប និងការដាក់ចេញនូវផែនការសកម្មភាពផ្សេងទៀត ដើម្បីដោះស្រាយនូវបញ្ហាទាំងអស់ដែលបានកើតឡើងលើអ្នកសារព័ត៌មាន។
លោកថា៖ «យើងឃើញថា បញ្ហាដែលកើតមានឡើង កត្តារួមផ្សំច្រើនដែលនាំឱ្យមានការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ចោទប្រកាន់លើអ្នកសារព័ត៌មាន មានដូចជា កត្តាច្បាប់ នៅកម្ពុជាយើងមានច្បាប់ច្រើន មានដូចជាក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដែលមានខ្លឹមសារទូលំទូលាយ ងាយស្រួលក្នុងការចោទប្រកាន់ចំពោះអ្នកសារព័ត៌មាន។ ការប្រែប្រួលផ្នែកនយោបាយ ក៏ជាកត្តាមួយនាំឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់អ្នកសារព័ត៌មានផងដែរ។ កត្តាសង្គម ការកើនឡើងនូវការវិនិយោគ ការបោកបញ្ឆោតតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ អំពើពុករលួយជាដើម»។
ករណីនេះ លោក ណុប វី ស្នើគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធរួមគ្នា ផ្ដល់យោបល់នៅពេលមានការតាក់តែងច្បាប់នានា ខណៈលោកថា ការទទួលបានយោបល់ពីភាគីចម្រុះប្រសើរជាសម្រេចតែក្នុងចំណោមក្រុមណាមួយ។
លោកថា៖ «អ្នកពាក់ព័ន្ធគួរពិនិត្យមើលច្បាប់ដែលកំពុងជជែកនិងរៀបចំ ដែលមិនទាន់បានជជែក និងពិភាក្សាឱ្យបានផុសផុលពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ គួរតែបើកឱ្យទូលាយនៅក្នុងការទទួលបានយោបល់ត្រឡប់ពីអ្នកទាំងអស់នោះ ប្រសើរជាងការសម្រេចចិត្តតែមួយក្រុម។ ចំណែកអ្នកសារព័ត៌មានគួរពង្រឹងសមត្ថភាព ដើម្បីឆ្លើយតបនូវកត្តាប្រែប្រួលសង្គមមួយចំនួន ការចូលរួមចំណែកពីសាធារណៈជនទូទៅផងដែរ ដើម្បីកំណត់ឬឱ្យតម្លៃលើតួនាទីរបស់ស្ថាប័នប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ជាពិសេសប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ដែលហ៊ានរាយការណ៍ព័ត៌មានពិតក្នុងសង្គម»។
អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យមួយរូប លោក អ៊ឹង ស៊ា បានលើកឡើងថា ក្នុងការបំពេញការងារជាអ្នកសារព័ត៌មាន កន្លងមក លោកធ្លាប់ត្រូវបានគេគំរាមដល់សុវត្ថិភាពរាងកាយពីសំណាក់ឆ្មាំយាម អំឡុងពេលដែលលោកចុះរាយការណ៍ព័ត៌មាននៅការដ្ឋានមួយ ក្នុងខេត្តកំពត។
លោកបង្ហាញការអន់ចិត្តនៅពេលដែលលោកជាអ្នកសារព័ត៌មានម្នាក់ ដែលខំប្រឹងប្រែងចុះយកព័ត៌មានដល់សហគមន៍ និងចូលរួមជាមួយរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការផ្ដល់ព័ត៌មានដល់សាធារណជន ដើម្បីជាប្រយោជន៍រួម តែបែរជាត្រូវរងការគំរាមកំហែងទៅវិញ។ ករណីនេះ លោក អ៊ឹង ស៊ា បានស្នើគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ជាពិសេសអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានកុំរើសអើងអ្នកសារព័ត៌មាន និងត្រូវជួយគាំពារអ្នកសារព័ត៌មានពេលចុះយកព័ត៌មាន។
លោកថា៖ «អ្វីដែលសំខាន់នោះ គឺការចូលរួមពីសំណាក់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន នៅពេលដែលអ្នកសារព័ត៌មានចុះៗព័ត៌មានធ្វើការជាមួយពួកគាត់ដោយយកចិត្តទុកដាក់ និងកុំប្រកាន់គោលនយោបាយ ឬមួយគិតថាអ្នកសារព័ត៌មានមកពីផ្នែកនេះមិនល្អ ផ្នែកនោះមិនល្អ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ចង់បានការគាំទ្រពីអង្គការដែលធ្វើការលើផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សឲ្យចូលរួមយ៉ាងស្រសាក់ស្រសាំជាមួយរដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងការធ្វើយ៉ាងណាឱ្យមានការគាំពារដល់អ្នកសារព័ត៌មាន»។
ជុំវិញបញ្ហានេះ លោកទេព អស្នារិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន មានប្រសាសន៍ថា របាយការណ៍ដែលអង្គការនានា បានរៀបចំឡើងជាការចូលរួមចំណែកមួយផ្នែក ព្រោះបានកត់ត្រារាល់បញ្ហារបស់អ្នកសារព័ត៌មាន ដែលបង្ហាញពីការយកចិត្តទុកដាក់ពីសកម្មភាពការងាររបស់ពួកគាត់។
លោកថា៖ «ពួកគាត់ទាំងអស់បានលើកទឹកចិត្តឱ្យចូលរួមផ្តោតពីសកម្មភាពការងារ ដូចជា ការប្រតិបត្តិក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មានរបស់អ្នកសារព័ត៌មានយើង និងធានាឱ្យមានការលើកកម្ពស់ការអនុវត្តក្នុងក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ស្តីពីរបបសារព័ត៌មាន និងលិខិតបទដ្ឋានពាក់ព័ន្ធក្នុងវិស័យសារព័ត៌មាន ដែលយើងកំពុងអនុវត្តជាប្រចាំ»។
បើតាមមន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យរូបនេះ គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០២៤ ដល់ត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ២០២៥នេះ ក្រសួងព័ត៌មានបានជួយដោះស្រាយបណ្តឹងពាក់ព័ន្ធសារព័ត៌មាន សរុបចំនួន ៥៧ករណី ក្នុងនោះ ក្រសួងបានជួយជ្រោមជ្រែងក្នុងដំណើរការដោះស្រាយវិវាទតាមផ្លូវតុលាការចំនួន ៨ករណី។
លោកបន្តថា ចំពោះទង្វើបំពានបទប្បញ្ញតិ្តច្បាប់ស្តីពីរបបសារព័ត៌មាន ក្រមសីលធម៌និងវិជ្ជាជីវៈ កិច្ចសន្យាអាជីវកម្មសារព័ត៌មាន និងការបំពានសិទ្ធិឯកជនភាពបុគ្គលធ្ងន់ធ្ងរហើយមិនព្រមកែកំហុស ក្រសួងបានអនុវត្តវិធានការលុបអាជ្ញាបណ្ណចំនួន ៩អង្គភាព និងបានចេញលិខិតព្រមានចំនួន ១៣អង្គភាព និងបានព្យួរអាជ្ញាបណ្ណចំនួន ១ អង្គភាព ព្រមទាំងបានអនុវត្តនីតិវិធីរដ្ឋបាលដោយបានផ្តល់ការតម្រង់ទិសលើការប្រតិបត្តិក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ និងណែនាំដល់អ្នកសារព័ត៌មានប្រព្រឹត្តខុសវិជ្ជាជីវៈ ដោយធ្វើកិច្ចសន្យាចំនួន៤៣ករណី។ ចំណែកឯកំហុសវិជ្ជាជីវៈ ត្រូវបានកែតម្រូវឱ្យមានភាពសុក្រឹតជាមួយព័ត៌មានត្រឹមត្រូវ ហើយត្រូវបានផ្សាយដើម្បីឱ្យសាធារណជនអស់មន្ទិល និងភាគីពាក់ព័ន្ធទទួលយកបានរៀងៗខ្លួន។
កាលពីចុងខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ក្រសួងព័ត៌មាន ក៏បានចេញរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ២០២៥ ដោយបង្ហាញថា ក្នុងចំណោមអ្នកស្ទង់មតិសរុបចំនួន ៤៦៧នាក់ ឬស្មើនឹង ៨១,៤ភាគរយ តំណាងអ្នកសារព័ត៌មានទូទាំងប្រទេស ដែលត្រូវបានសម្ភាសន៍ បាននិយាយថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា មានភាពល្អប្រសើរ។
តែសម្រាប់ របាយការណ៍ដែលចេញដោយអង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន(RSF) កាលពីថ្ងៃទី២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥វិញ បានដាក់ចំណាត់ថ្នាក់ប្រទេសកម្ពុជា ១៦១ ក្នុងចំណោម ១៨០ប្រទេស នៅក្នុងសន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោកឆ្នាំ២០២៥ ដែលជាការធ្លាក់ចុះបន្ថែមទៀតពីចំណាត់ថ្នាក់ ១៥១ កាលពីឆ្នាំ២០២៤ ដែលចំណាត់ថ្នាក់នេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីទិដ្ឋភាពប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយកាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺន៕